1.Giriş

İnsanların sağlık hizmeti alırken sırf insan olmalarından dolayı sahip oldukları haklara hasta hakları denir. Böylece sağlık hizmetlerinin insan hakları temelli işlemesi amaçlanır. Hasta hakları sağlık hizmeti alan taraf ile sağlık hizmeti veren taraflar arasındaki ilişkiyi düzenler.

Hasta hakları; İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi, Avrupa Birliği Hasta Hakları Statüsü, Bali Bildirgesi, Avrupa’da Hasta Haklarının Geliştirilmesi Bildirgesi ve İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi gibi uluslararası düzenlemelere konu olmuş ve böylece kapsamı belirlenmiştir.

Hasta evraklarının hasta ve yakınıyla paylaşılması durumu da hasta hakları kapsamında değerlendirilir. Sağlık hakkının gereği gibi kullanılabilmesi için hasta mahremiyetinin de sağlanması şarttır. Biyotıp Sözleşmesi m.10 uyarınca herkes kendi sağlık bilgileriyle ilgili olarak özel yaşamına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir.

2.Hasta Evraklarının Önemi

Gerçek kişilere ait her türlü bilgi olan kişisel veriler kişileri belirli veya belirlenebilir hale getirmesi itibariyle korunması gereken verilerdir. Kişisel veriler kapsamında özel nitelikli kişisel veri ya da hassas veri olarak adlandırılan bir grup vardır ki bu gruba giren kişisel veriler daha özel bir öneme sahiptir. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun 6. maddesinin gerekçesinde de özel nitelikli verilerin başkaları tarafından öğrenilmesi halinde ilgili kişinin mağduriyet yaşayabileceği veya ayrımcılığa maruz kalabileceği türde veriler olduğu belirtilmiştir. Kişinin sağlığı da bu anlamda özel nitelikli kişisel veridir. Hasta evrakları kişinin sağlığına ilişkin veriler içermekte ve bu nedenle sıkı bir şekilde korunmaları gerekmektedir. Çünkü kişisel sağlık verileri olarak adlandırılan bu özel nitelikli veriler kişilik haklarıyla çok yakından ilgilidir.

3.Hasta Evraklarının Paylaşılması

  • Hasta Mahremiyet Hakkı ve Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü

Hasta evraklarının paylaşılması söz konusu olduğunda hastanın mahremiyet hakkı ile hekimin sır saklama yükümlülüğü göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir.

Sağlık hakkının gereği gibi kullanılabilmesi için hasta mahremiyetinin de sağlanması şarttır. Biyotıp Sözleşmesi m.10 uyarınca herkes kendi sağlık bilgileriyle ilgili olarak özel yaşamına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir. Hastanın mahremiyet hakkı hukukumuzda Hasta Hakları Yönetmeliği’nin “Mahremiyete Saygı Gösterilmesi” başlıklı 21. maddesinde düzenlenmiştir.

Hekimin sır saklama yükümlülüğü hukukumuzda Türk Tabipleri Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları’nın “Sır Saklama Yükümlülüğü” başlıklı 9. maddesinde düzenlenmiştir.

  • Hasta Evraklarının Hastayla Paylaşılması

Yataklı Tedavi Kurumları Tıbbi Kayıt ve Arşiv Hizmetleri Yönergesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönergesi’nin "Kişisel Sağlık Kayıtlarının Güvenliği" başlıklı ekinde (Ek 5.7) sağlık kayıt bilgilerinin hastaya ait olduğu düzenlenmiştir. Dolayısıyla hasta kendi kayıtlarına ulaşma hakkına sahiptir. Bu durum Hasta Hakları Yönetmeliği m.16’da düzenlenmiştir. Buna göre hasta sağlık durumu ile ilgili bilgiler bulunan dosyayı ve kayıtları, doğrudan veya vekili veya kanuni temsilcisi vasıtası ile inceleyebilir ve bir suretini alabilir.

Hastanın evraklarına ulaşabilmesi hastanın özel hayatını ilgilendiren bilgiler söz konusu olduğu ve aydınlatılma hakkıyla da bağlantılı olduğu için ayrıca önemlidir.

  • Hasta Evraklarının Hasta Yakınlarıyla Paylaşılması

Hasta evraklarının hasta yakınlarıyla paylaşılması Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik’in “Sağlık Verilerine Hasta Yakınlarının Erişimi” başlıklı 9. maddesinde düzenlenmiş ve Hasta Hakları Yönetmeliği m.18/3’e uygun hareket edileceği belirtilmiştir. Buna göre hastanın kendisinin bilgilendirilmesi esas olup kendisi yerine başkasının bilgilendirilmesini talep etmesi halinde, bu talep kişinin imzası ile yazılı olarak kayıt altına alınmak kaydıyla sadece bilgilendirilmesi istenilen kişilere bilgi verilir. Dolayısıyla hasta evrakları esasen sadece hastanın kendisiyle paylaşılabilecek olup yakınlarıyla paylaşılabilmesi için kendisinin yazılı ve imzalı talebi gerekmektedir.

Ayrıca Yataklı Tedavi Kurumları Tıbbi Kayıt ve Arşiv Hizmetleri Yönergesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönergesi’nin "Kişisel Sağlık Kayıtlarının Güvenliği" başlıklı ekinde (Ek 5.7) hasta kayıtlarının elektronik veya ortamında üçüncü kişi ve kurumlara verilmemesi gerektiği düzenlenmiştir.

Hasta evraklarının ancak hastanın rızasıyla paylaşılabilmesinin yanı sıra Hasta Hakları Yönetmeliği m.20 gereği hastanın sağlık durumu hakkında yakınlarına bilgi verilmesini yasaklaması da mümkündür. Burada da hastanın yazılı kararı aranır.

  • Hasta Evraklarının Vekil ile Paylaşılması

Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik’in “Sağlık Verilerine Avukatların Erişimi” başlıklı 10. maddesinde avukatların müvekkilinin sağlık verilerini genel vekaletnameye dayanarak isteyemeyecekleri düzenlenmiştir. Buna göre müvekkilin hasta evraklarının avukatla paylaşılması için hastanın özel nitelikli kişisel verilerinin işlenmesi ve aktarılmasına ilişkin açık rızasını gösteren özel hüküm içeren bir vekaletname düzenlenmelidir.

4.KAYNAKÇA

  • Doç.Dr. Murat Volkan Dülger, Sağlık Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması ve Hasta Mahremiyeti
  • Neslihan Can, Hastanın Mahremiyet Hakkı

Av. Mahinur ARPACIOĞLU - Stj. Av. Beritan YAVİÇ

 

www.eduhukuk.com internet sitesinde yer alan bütün makelele ve içeriklerin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeden veya EDU HUKUK’un izin alınmadan kısmen ya da tamamen kopyalanması, çoğaltılması, kullanılması, yayımlanması ve dağıtılması yasaktır. Hak ihlalinde bulunanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.