İş sözleşmesi çalışma hayatının en temel sözleşmesidir. İşveren ile işçi arasında kurulan bu sözleşmede; işveren ücret ödemeyi borçlanırken, işçi ise bağımlı olarak iş görmeyi borçlanır.
İlk defa işçi çalıştıracaklar ile bu konuda bilgi edinmek isteyenler için İş Sözleşmesinin nasıl hazırlanması gerektiğini açıklayacağım.
Taraflar
İş sözleşmesi işveren ile işçi arasında yapılan bir sözleşmedir. O halde sözleşmede taraflar bölümünde İşveren ve İşçi’nin yer alması gerekmektedir.
Sözleşmede Taraflar başlığı açılır. Bu başlığın altına İşveren başlığı açılır. Daha sonra İşverenin gerçek kişi ise adı soyadı yazılırken, tüzel kişi ise, yani büyük ihtimal limited veya anonim şirket ise ticari ünvanı (abcd sanayi ve ticaret limited şirketi) yazılır. Bunların dışında işverenin adresi, sgk numarası, vergi numarası, iletişim bilgilerine yer verilir.
İşveren bilgileri girildikten sonra İşçi başlığı açılır. Bu bölüme işçinin adı, soyadı, tc’si, adresi, doğum yılı ve iletişim bilgisi yazılır.
Taraflar;
İşveren: Ad, Soyad, Unvan, Adres, Sgk No, Vergi No, İletişim Bilgisi
İşçi: Ad, Soyad, Adres, Tc., Doğum Yılı, İletişim Bilgisi
Sözleşmenin Süresi
İş Kanunu; belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullar olmadıkça süreli iş sözleşmesi yapılmasına izin vermiyor. Yani belirli süreli iş sözleşmesini istediğimiz gibi yapamıyoruz. Uygulamada objektif koşullara dayanmadan süreli iş sözleşmelerinin yapıldığını görüyoruz. Ancak bu sözleşme hükümleri geçersizdir ve sözleşmeler belirsiz süreli sayılırlar. O halde İş sözleşmeleri genel olarak süresiz yapılır, istisnai olarak şartlar mevcut ise süreli yapılır diyebiliriz.
Sözleşmenin Süresi: Bu iş sözleşmesi,.../.../...... tarihinde başlamış olup, belirsiz sürelidir.
Sözleşmenin Süresi: Bu iş sözleşmesi …/…/….. tarihinde başlamış olup, 6 ay sürelidir.
İşe Başlama Tarihi
İşçinin işe başladığı tarih burada açıkça belirtilir. İşe giriş bildirgesi ile uyumlu ve gerçeği yansıtması önemlidir. İlerde sgk’ya geç bildirildiğinden bahisle ihtilaf konusu olabilmektedir.
İşe Başlama Tarihi: …/…/…..
Deneme Süresi
Deneme süresi 4857 Sayılı İş Kanunu ile getirilmiş bir imkandır. Taraflar sözleşmeye deneme süresi hükmü koyabilirler. Deneme süresi en çoK 2 ay olabilir. Ancak toplu iş sözleşmesi ile bu süre dört aya kadar artırılabilir.
Deneme süresinde taraflar sözleşmeyi bildirim süresine gerek olmaksızın tazminatsız feshedebilirler. Ancak işçinin çalıştığı süreler için hak kazandığı ücreti ve yan haklarını saklıdır.
Deneme Süresi: Deneme süresi iki aydır. Taraflar, bu süre içinde iş sözleşmesini
bildirimsiz ve tazminatsız feshedebilirler.
Çalışma Süresi
Sözleşmeye konulacak bu hüküm işçinin haftalık veya günlük kaç saat çalışacağını ortaya koyar.
Kanunen haftalık çalışma süresi en çok 45 saat olarak belirlenir. Bu limiti aşan çalışma fazla mesai olarak değerlendirilir.
Kanunen günlük çalışma süresi de en çok 11 saattir. Yine aşılması durumunda fazla mesai alacağı gündeme gelir.
Haftalık 45 saat ve günlük 11 saat sınırlarına bağlı kalmak koşuluyla bu hüküm tarafların ihtiyaçlarına uygun olarak düzenlenebilir.
Çalışma Süresi: Haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu süre Pazartesi, Salı, Çarşamba,
Perşembe ve Cuma günlerine eşit şekilde bölünür. (Denkleştirmesiz İş Sözleşmesi)
Çalışma Süresi: Haftalık çalışma süresi 45 saattir. Haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın
çalışılan günlerine, günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık
süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. (Denkleştirmeli İş Sözleşmesi)
Fazla Mesai
Fazla mesai muvafakati iş sözleşmesinden ayrı, haricen alınabileceği gibi bu konuda iş sözleşmesiyle anlaşma da sağlanabilir. Aynı durum ulusal bayram ve genel tatil çalışmaları hakkında verilen muvafakat yerine sözleşme anlaşması şeklinde de olabilir. O halde;
Fazla Mesai: İşveren, ihtiyaç olması durumunda yılda 270 saate kadar fazla
mesai yaptırabilir. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai
sayılır ve yüzde 50 zamlı ücret ödenir.
Telafi Çalışması
İş Kanunu telafi çalışması imkanı getirmektedir. Sözleşmede yer almaması uygulanamayacağını göstermez. İşverenin hakkı olarak kanunda yer almıştır. O halde;
Telafi Çalışması: Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra
işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde
altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi
hallerinde, işveren dört ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir.
Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz.
Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.
Ücret
İşçinin temel ücreti ve varsa eklerine burada yer verilir. Kıdem tazminatı hesaplanırken giydirilmiş brüt ücret esas alınır. Burada işçiye sağlanan diğer menfaatlerin parasal karşılığı belirlenebilir. Ancak zorunlu değildir.
Ücret: İşçinin aylık net ücreti ….. TL’dir. Ücret ayın 1’inden ayın 5’ine kadar ödenir.
Ücret: İşçinin aylık brüt ücreti ….. TL’dir. Ücret ayın 1’inden ayın 5’ine kadar ödenir.
Rekabet Yasağı
Rekabet yasağı, aynı alanda iş yapan belirli kimselerin birbirleriyle rekabet etmelerinin yasaklanması anlamına gelmektedir. İş Kanunu’nda düzenlenmeyen rekabet yasağı sözleşmesi Borçlar Kanunu’ndan alınarak iş sözleşmelerine uygulanmaktadır.
İşçinin ekonomik geleceğinin hakkaniyete aykırı sınırlandırılmaması adına rekabet yasağı sözleşmesine uygulamada sınırlar koyulmuştur. Buna göre rekabet yasağının belli bir bölgede belli bir süre için işçiye uygulanabileceği ve bu yönde anlaşma yapılabileceği kabul edilmiştir. O halde;
Rekabet Yasağı: İşçi İstanbul sınırları içinde iş ilişkisi sürecinde sadakat yükümlülüğü gereği ve iş ilişkisi sona erdikten sonra 2 yıl süreyle bu hüküm gereği işverenle rekabet etmeyecektir.
Taraflar sözleşmeye ihtiyaçları doğrultusunda başka hükümler de ekleyebilirler. Ancak ekleyecekleri hükümlerin İş Kanunu ve diğer ilgili mevzuata aykırı olmaması adına İş Hukuku alanında uzman avukatlardan görüş ve destek almaları ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkları ve hükümsüzlükleri ortadan kaldıracaktır.
www.eduhukuk.com internet sitesinde yer alan bütün makelele ve içeriklerin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeden veya EDU HUKUK’un izin alınmadan kısmen ya da tamamen kopyalanması, çoğaltılması, kullanılması, yayımlanması ve dağıtılması yasaktır. Hak ihlalinde bulunanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.