Muhtasar Beyanname İşlemi Nedir, Nasıl Yapılır? Muhtasar beyanname, tanım itibariyle gelir vergisi beyannamesidir. Kelime anlamı olarak kısa, özet, kısaltılmış olan vb. anlamlara gelmektedir. Muhtasara beyanname ise Gelir Vergisi Kanunu kapsamında ilgili madde gereğince, işverenler veya vergi tevkifatı yapan kişiler tarafından kesilen vergi matrahlarının bildirimi için kullanılan bir beyan türüdür. Gelir vergisine ilişkin beyan türleri arasında yerini alan muhtasar beyanname kapsamında verginin aslı vergi sorumlusundan talep edilecektir. Vergi borçlusu yerine verginin sorumlusundan talep edilmesi ise başka bir kişiye ait vergi borcunun ödenmesinden yasalar gereği sorumlu tutulan taraf olacaktır. Muhtasar beyannamenin özellikleri:
  • Bir tür gelir vergisi beyanıdır.
  • Gelir elde eden mükelleften kesilir.
  • Mükellefin çalıştırdığı işçi sayısına göre aylık veya üç aylık olarak düzenlenir.
  • Vergi borçlusu yerine vergi sorumlusundan alınır.
  • Gelir sahibine ulaşmadan vergilendirilir.
Gelir vergisinde beyan türü muhtasar beyanname işlemi, ödeme yapıldıktan hemen sonra kayda geçirilir. Aylık ödeme yapıldıktan sonra muhasebeye kaydedilmesi mümkündür. Kimler Muhtasar Beyanname Kimler Verir? Muhtasar beyanname verenler gelir vergisinin konusunu oluşturan ve gelir vergisi beyanı yapmakla yükümlü olan kişiler tarafından verilecektir. Buna göre:
  • Serbest meslek sahipleri,
  • Kazançları bilançoya tabi ve zirai olan çiftçiler,
  • Yatırım fonu yönetenler,
  • Dernek ve vakıflar,
  • Kamu iktisadi kuruluşları,
  • Kamu idareleri ve kuruluşlar vb.
Olarak sınıflandırılabilir. Öte yandan ticaret şirketleri de bu gruba dahil olacak kişiler arasında sayılabilir. Muhtasar beyanname aylık ve ya üç aylık dönemlerde düzenlenerek verilir. Üç aylı verileceğinin önceden ilgili vergi dairesine bildirilmiş olması gerekir. Muhtasar Beyanname Nasıl Doldurulur, Dönemleri Ne zamandır? Muhtasar beyanname dönemleri aylık veya üç aylık olarak düzenlenir. Ancak vergi dairesine üç aylık düzenleneceğinin önceden bildirilmiş olması gerekmektedir. Zirai ürünler üzerinden işlem yapanlar dışında, çalıştırdıkları hizmet personeli sayısı 10 ve daha az sayıda olanların, önceden beyannamelerini vergi dairesine bildirmek şartıyla:
  • Ocak,
  • Nisan,
  • Temmuz,
Aylarının 23’üncü günü akşamına kadar yapmaları gerekmektedir. Muhtasar beyanname işlemi yaparken vergi oranları ve kodlar ile ödeme türü farklılık gösterecektir. Muhtasar Beyannamede Kodları ve Ödeme Türleri Muhtasar beyanname kodları dikkate alınarak; Ocak, Nisan, Temmuz, Ekim aylarının 23’üncğ gününde işlem yapılmalıdır. Muhtasar beyannamede kodlar, ödeme türü ve vergi oranları:
  • Kod: 011 | Asgari Ücretli | Vergi Oranı: %15
  • Kod: 012 | Diğer Ücretli | Vergi Oranı: %15 - %35
  • Kod: 031 | Yıllara Yaygın İnşaat İşleri | Vergi Oranı: %3
  • Kod: 093 |Ticaret Borsalarında Tescil Ettirilerek Satın Alınan Diğer Zirai Mahsuller İçin Ödemeler | Vergi Oranı: %3
  • Kod: 041 | Kira Ödemeleri vb. | Vergi Oranı: %20
Yaygın olarak kullanılan tevkifat türlerine göre ilgili kodlar üzerinden işlem yapılması mümkündür. Muhtasar Beyannamede Yer Alan Unsurlar Nelerdir? Muhtasar beyanname örneği incelendiğinde, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında ilgili beyanda yer alması gereken unsurlar açıkça belirlenmiştir. Söz konusu unsurları barındırmayan beyannameler eksik veya yanlış olacaktır. Buna göre muhtasar beyanname kapsamında yer alan unsurlar:
  • Vergi kesintisi yapanın; unvan, ad – soyad ve adres bilgileri,
  • Tarihler (ay ve aylar),
  • Aylık ücret bordro özetleri,
  • Çalışanların sayısı,
  • Vergi kesinti tutarları,
  • Ödeme türü, miktarı vb.
Olarak sıralanabilir. Muhtasar beyanname işlemi yaparken söz konusu alanların ve unsurların doğru ve eksiksiz bir şekilde doldurulması gerekir. Ocak, Ekim, Nisan ve Temmuz aylarında işlem yapılır. Aylık veya üç aylık dönemlerde söz konusu beyanın yapılması gerekmektedir. Muhtasar beyanname bir gelir vergisi beyanı olarak tanımlanır.