Muayenehane açarak serbest çalışan hekimler 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na tabidirler. Bu yazımızda serbest meslek erbabı olan hekimlerin Vergi Usul Kanunu (VUK) ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan tebliğ kapsamındaki yükümlülüklerine değineceğiz.
İşe Başlama
Vergi Usul Kanunu’nun 155. Maddesine göre serbest meslek erbabı olan hekimin aşağıdaki hallerden herhangi birinin gerçekleşmesi işe başlamayı gösterir;
• Muayenehane, yazıhane, atölye gibi özel iş yerleri açmak,
• Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden belirtileri asmak
• Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunulduğunu gösteren ilanlar yapmak,
• Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kayıt olunmak
Serbest Meslek Kazanç Defteri
Kanunun 210. Maddesine göre serbest meslek erbabın bir kazanç defteri tutacağı, bu defterin bir tarafına giderler diğer tarafına da hasılat kayıt olunacağı, defterin gider tarafına yapılan giderlerin nevi ile yapıldığı tarih ve hasılat tarafına ise ücretin alındığı tarih ve miktarı ile kimden alındığının yazılacağı belirtilmiştir.
Ancak hekimlerin diledikleri takdirde bu hususları protokol defterinde göstermek şartı ile ayrı bir kazanç defteri tutmayabilecekleri belirtilmiştir.
Makbuz Mecburiyeti
Kanunun 236. Maddesine göre serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir. Hekimler de serbest meslek makbuzu tanzim etmek mecburiyetindelerdir.
237. maddeye göre de serbest meslek makbuzlarına;
• Makbuzu verenin soyadı adı veya unvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası,
• Müşterinin soyadı, adı veya unvanı ve adresi,
• Alınan paranın miktarı,
• Paranın alındığı tarih
Yazılır ve bu makbuzlar serbest meslek erbabı tarafından imzalanır.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne Göre Serbest Çalışan Hekimlere Getirilen Yükümlülükler
379 Sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğe ile serbest meslek faaliyeti icra eden hekimlere işyerlerinde kredi kartı okuyucularından (POS) bulundurma ve kredi kartı ile yapılan ödemelerde bu cihazları kullanma zorunluluğu getirilmiş, bu cihazlarla düzenlenecek POS fişlerinin ise Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmiş serbest meslek makbuzu olarak kabul edileceği açıklanmıştır.
Bu uygulama ile serbest meslek faaliyeti icra eden hekimlere (diş hekimleri ve veteriner hekimler dahil) bedelini kredi kartı kullanmak suretiyle tahsil ettikleri hizmetler için bu cihazları kullanma ve işyerlerinde bulundurma zorunluluğu getirilmektedir. Bedelini kredi kartı kullanmaksızın (nakit, çek, havale vb. olarak) tahsil edilen hizmetler için ise Vergi Usul Kanununa göre serbest meslek makbuzu düzenlenmesi gerekmektedir.
Tebliğe göre de hekimlerce kullanılacak POS cihazları ve bunlar tarafından üretilen belgelerin serbest meslek faaliyeti kapsamında elde edilen kazancın Vergi Usul Kanununa göre belgelendirilmesini sağlayacak şekilde aşağıda sayılan özellikleri içermesi gerekmektedir;
a) Belge üzerinde;
• Mükellef bilgileri
• Tarih
• Saat
• Sıra no
• Hizmetin cinsi
• Vergi dahil tutarı
Vb. bilgiler ile "Bu belge V.U.K. uyarınca serbest meslek makbuzu yerine geçen belge hükmündedir." ibaresi yer alacaktır.
b) "Bu belge V.U.K. uyarınca serbest meslek makbuzu yerine geçen belge hükmündedir." ibaresi yer alacaktır.
Tebliğde ayrıca pos cihazlarında kullanılacak kağıt ruloların özellikleri de belirtilmiştir. Buna göre POS’larda üzerindeki bilgiler kolaylıkla kararıp silindiği için mikrokapsüllü karbonsuz kopyalama kağıt rulolar kullanılmayacaktır.
Termal kağıt ruloların kullanılması halinde bu ruloların;
• Türk Standartları Enstitüsünce onaylanmış,
• Arka ortasına birbirinden en fazla 50 milimetre aralıkta ve rulo uzunluğu boyunca, kağıdı üreten firmanın logosunun (kısa adı veya baş harfleri) ve kağıdın numarasının basılmış,
• Yine arkasında ve kağıdın kenarına 20 milimetreyi geçmeyen aralıklarla aşağıdaki sıra dahilinde,
• Onaylayan kurumun kısa adının (en fazla 4 karakter),
• Onayın tarih ve sayısının,
• Başına "SKT" işareti konularak, 7 yıldan az olmamak üzere son kullanma tarihinin (ay/yıl) yazılmış,
Olması şarttır.
Bu tebliğ ile bulundurma ve kullanma zorunluluğu getirilen POS’ları kullanmak suretiyle yapılan tahsilatlarda müşterilerine bu POS’lardan çıkan belgeleri verilecek, müşteri tarafından talep edilse dahi başkaca bir belge düzenlenmeyecektir.
Mükelleflerin, POS’ları kullanmak suretiyle hizmet ifasında bulundukları her günün sonunda kapanış raporu almak ve bu raporları gerektiğinde kurum görevlilerine ibraz etmek üzere muhafaza etmeleri gerekmektedir.
Yükümlülüklere Aykırılık
Tebliğde belirtilen özellikleri haiz POS cihazlarını iş yerlerinde bulundurmayan veya iş yerinde bulundurmakla beraber Tebliğde öngörülen şartları taşımayan cihazları kullandıkları tespit edilenlere, Vergi Usul Kanununun mükerrer 355/1 inci maddesine göre özel usulsüzlük cezası kesileceği belirtilmiştir.
Tebliğde belirtilen özellikleri haiz POS cihazlarını kullanmakla birlikte yukarıda açıklanan özellikleri taşımayan kağıt ruloları kullanan veya günlük kapanış raporu almayan mükelleflere her bir tespit için ayrı ayrı olmak üzere Vergi Usul Kanununun 352/II-7 nci maddesine göre ikinci derece usulsüzlük cezası kesileceği öngörülmüştür.