TAKDİRE KOMİSYONUNA SEVK İŞLEMİNİN ZAMANAŞIMINA ETKİSİ

Kamu hizmeti vermek durumunda olan Devletin kaynağa ihtiyacı vardır. Ve bu kaynak vergi alınması sureti ile oluşturulur. Devlet, vergi alma sürecinde önce kanunlara uygun bir şekilde vergiyi tarh eder akabinde yine kanunlara uygun bir şekilde vergiyi tahsil eder. Verginin devlet eliyle tarh ve tahsil edilmesi işlemleri vergi idareleri tarafından yürütülür.

Vergi idaresi kendisini hem vergiyi ödeyecek olanlara karşı hem de devlete karşı eşit mesafede konumlandırmalıdır.

Vergilendirmenin iki ana unsuru olan tarh ve tahsil süreçlerinde vergiyi ödeyecek olanlar ile idarenin arasında uyuşmazlıklar ortaya çıkmaktadır. Özellikle mükellefler ile vergi idareleri arasında verginin matrahının belirlenmesi ile ilgili uyuşmazlıkların çıktığı gözlenmektedir. Bu hususta Takdir Komisyonları, vergi matrahının belirlenmesi açısından önemli bir görev üstlenmektedir.

Takdir ve Komisyon'un sözlük anlamı;

Komisyon, belirli bir görevi yerine getirmek, bir araştırma veya soruşturmayı yürütmek üzere yetkili kişilerden oluşan grup, komite olarak tanımlanmaktadır. (Seyidoğlu, 1992:488)

Takdir “değer biçme” anlamını taşımaktadır.

Zamanaşımının durdurulması amacıyla takdire sevk işleminin hukuka aykırı olduğu ve 5 yıllık süre dolduktan gönderilen ödeme emirlerinin iptalinin gerektiği;

Vergi Hukukunda Takdir yetkisinin bir hukuki durumla ilgili olarak kanunla, İdareye serbestçe faaliyette bulunabileceği bir hareket alanı tanınması, İdarenin bu hukuki durumla ilgili olarak çeşitli davranış şekillerinden birisini seçebilme imkanına sahip olması olarak tanımlanabilir

İdari işlem niteliğine sahip olan vergi tarh etme yetkisi vergi dairesine tanınmış bir yetkidir. Takdir Komisyonlarına tanınan yetki vergi tarh etme değil, matrah takdir etme hakkındadır. Komisyonların vergilendirme sürecinde yaptıkları değer/matrah takdirleri vergi tarh yöntemlerinden ya vergi dairesinin veya mükellef beyanına dayanak teşkil etme niteliğine sahiptir.

Uygulamada vergi incelemesi yapılan ve tarh zamanaşımına az bir süre kalmış dosyaların Takdir Komisyonuna sevki yapılarak zamanaşımının durması sağlanmaktadır. Takdir komisyonunun işlevinden yararlanma amacının dışında kanunu dolanma saiki ile yalnız zamanaşımını durdurma etkisinden faydalanılmaktadır. Beş yıllık tarh zamanaşımı süresinin, takdir komisyonuna sevk işlemi ile durması nedeniyle, vergi dairesi tarafından dosyaların takdir komisyonuna sevki yapılmakta, daha sonra 5 yıl dolduktan sonra vergi incelemesi başlatılmakta, takdir komisyonuna done olacak şekilde basit rapor, vergi inceleme, vergi tekniği raporu düzenlenmekte akabinde takdir komisyonuna gönderilmektedir. Takdir komisyonu tarafından herhangi bir araştırma ve çalışma yapılmadan vergi inceleme raporlarında yer verilen miktarlar ile aynı tutarda matrah takdir edilmekte ve bu şekilde tarh zamanaşımı aşılmaya çalışılmaktadır.

Kanunu dolanma yoluyla yapılan bu durumun hukuka aykırı olduğu açıktır ancak yargı kararları lehe ve aleyhe kararlar vermekte ve konu yargı tarafından net bir şekilde henüz çözülmemiş, içtihat birliği oluşturulmamıştır. Bu nedenle söz konusu durum karşısında hukuk güvenliği henüz sağlanmamıştır.

Tarh zamanaşımının yukarıda yer verilen şekilde kanunun dolanılarak aşılması durumunda, gönderilen ödeme emrinin iptali için dava açılması ve istenilen verginin tarh zamanaşımına uğradığının belirtilmesi yerinde olacaktır.

6183 Sayılı kanuna dayanarak gönderilen hukaka aykırı ödeme emirlerine karşı iptal davalarının açılması ve hukuk güvenliğinin yargı tarafından sağlanmasına imkan verecektir. Bu nedenle 6183 sayılı kanuna göre ödeme emri alanların iptal davası açması gerekmektedir.