Giriş

Ters ibraz (chargeback) kuralları, uluslararası kartlı ödeme sistemleri bakımından geçerli kurallardır. Kredi kartı kuruluşları uluslararası kartlı ödeme sistemleri ile kredi kartı kullanıcılarının yaptığı işlemlerin güvenliği için söz konusu işlemler bakımından birtakım kurallar getirmiştir. Bankalar da bu kurallarla bağlıdır. Bu kurallar belirli bir banka ya da ülkeye özgü olmayıp kartların kullanıldığı bütün ülkelerde geçerlidir.

Türkiye’deki kredi kartları diğer ülkelerdeki kredi kartı kuruluşlarına ait uluslararası kartlı ödeme sistemlerinin kullanıldığı kredi kartlarıdır. Dolayısıyla Türkiye’deki bankalar da bu kuruluşların kurallarına uymak zorundadırlar.

Ters ibraz kuralları; kredi kartının kötüye kullanımının söz konusu olduğu bazı hallerde kart sahibinin kredi kartının ait olduğu bankaya durumu bildirerek yapılan harcamaya itiraz etmesi ile başlayan bir süreçtir.

Ters İbraz Kuralları

Ters ibraz kuralları taraflarca sözleşme ile belirlenebileceği gibi uygulamada uluslarası ters ibraz kurallarına atıfta bulunulduğu görülmektedir. Söz konusu kurallar kredi kartı kuruluşları tarafından hazırlanan ters ibraz kurallarıdır.

Kredi kartı ile yapılan ödemelerde kart sahibinin mal veya hizmeti elde edememesi ya da işlemin kendisi tarafından yapılmamış olması gibi hallerde ters ibraz kuralları uyarınca kart sahiplerinin bu işlemlere itiraz etme hakları vardır. Kart sahibinin bankaya böyle bir itirazda bulunması ile ters ibraz süreci başlar. Banka işlemin yapıldığı iş yerine bu itirazı bildirerek söz konusu işleme dair detayların ve belgelerin kendilerine verilmesini ister. Bunun üzerine kredi kartı sahibinin itirazının haklı olduğu anlaşılırsa banka iş yerinden yapılan ödemeyi tahsil ederek iadeyi gerçekleştirir.

Ters ibraz kurallarının uygulanabilmesi ve itirazda bulunulması için süre itiraz sebebine göre farklılık gösterebilir; ancak hiçbir koşulda 540 günü aşamaz. Bu süre içinde kalınması şart olmakla beraber itirazlar itiraz sebebine göre teslim ya da işlem tarihinden itibaren 120 gün içinde yapılmalıdır.

Ters İbraz İtiraz Sebepleri

  • Kart sahibinin işlemi hatırlamaması itirazları
  • Provizyon hatası itirazları
  • Dolandırıcılık itirazları
  • Süreç hatası itirazları
  • Mükerrer işlem
  • Tutarın farklı bir yolla ödenmesi
  • İşlemin geç ibraz edilmesi
  • Kart numarasının yanlış yazılması
  • İşlem tutarında farklılık
  • İptal / iade işlem itirazları
  • Ürün / hizmet temini itirazları

Ters İbraz Süreci ile İlgili Kanun Hükümleri

Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu

m.11/1

“Kart çıkaran kuruluşlar, kart ve ek kart hamillerinin kart kullanımıyla ilgili olarak yapacakları şikâyet ve itiraz başvurularını, başvuru tarihinden itibaren yirmi gün içinde hamilin başvuru yöntemi kullanılarak ve gerekçeli bir şekilde cevaplandırmak zorundadır. Kuruluşlar, kart ve ek kart hamillerinin şikâyet ve itirazlarının ilgili birimlerine kolaylıkla ulaşmasını sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdür.”

m.8/4

“Kart çıkaran kuruluşlar, kartın verilmesi anında kart hamilini yeteri derecede bilgilendirmek ve talep edilmesi halinde, gerçekleştirilmiş işlemlere ait kayıtları otuz günü geçmemek üzere işlemin mahiyetine uygun bir süre zarfında sağlamakla yükümlüdür. Yurt dışı işlemlerinde bu süre altmış gün olarak uygulanır.”

KAYNAKÇA

  • Ali Tolga Erendaç, Banka Kartı veya Kredi Kartının Hukuka Aykırı Kullanımında Kart Hamilinin Sorumluluğu