Genel Olarak Arabuluculuk
Arabuluculuk kavramı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 2. Maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre arabuluculuk, tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
Zorunlu Arabuluculuk
Zorunlu arabuluculuk, birtakım hukuki uyuşmazlıklarda mahkemede dava açmadan önce arabulucuya başvurmanın zorunlu olduğu hallerdir. Bu hallerde arabulucuya gitmek mahkemede dava açabilmek için zorunlu bir şarttır. Bu haller ilgili kanunlarda belirtilmiştir.
İhtiyari Arabuluculuk
- Özel Hukuk Uyuşmazlıklarında Uygulanır
İhtiyari arabuluculuk yabancı unsurlu uyuşmazlıklar da dahil olmak üzere ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri iş veya işlemlerden doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında tatbik edilebilir. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri haller genellikle kamu düzenini yakından ilgilendirmeyen uyuşmazlıklardır. Dolayısıyla aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıkların ve kamu düzenini yakından ilgilendiren ceza davaları, idare hukukundaki tam yargı ve iptal davaları, nüfus kayıt düzeltme davaları gibi uyuşmazlıkların arabuluculuk yöntemi ile çözümlenmesi mümkün değildir.
- Dava Şartı Değildir
İhtiyari arabuluculuk ise mahkemede dava açabilmek için bir şart değildir. Tamamen tarafların istekleri doğrultusunda başvurabilecekleri bir yöntemdir. Bu husus Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 3. Maddesinde şöyle dile getirilmiştir: ‘’Taraflar, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda serbesttirler.’’
- Başvuru
Taraflar arabulucuya dava açılmadan önce başvurabilecekleri gibi davanın görülmesi sırasında da başvurma konusunda anlaşabilirler. Dava açılması halinde mahkeme de tarafları arabulucuya başvurmak konusunda aydınlatıp, teşvik edebilir. Dava açıldıktan sonra taraflar birlikte arabulucuya başvuracaklarını beyan ettikleri takdirde yargılama üç ayı geçmemek üzere ertelenir. Ancak bu süre tarafların birlikte başvurusu üzerine üç aya kadar uzatılabilir.
ÜCRETLER
Arabuluculuk ücreti her yıl için çıkarılan Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi ile belirlenir.
Arabulucu, ihtiyari arabuluculuk süreci başlamadan önce arabuluculuk teklifinde bulunan taraf veya taraflardan ücret ve masraf isteyebilir. Alınan bu ücret arabuluculuk süreci sonunda arabuluculuk ücretinden mahsup edilir.
Aksi kararlaştırılmadıkça arabuluculuk ücreti taraflarca eşit ödenir.
Arabuluculuk faaliyetinin aşağıdaki hallerden biri ile sona ermesiyle arabulucu Tarife hükümleri ile belirlenen ücretin tamamına hak kazanır:
- Anlaşmaya varılmış olması
- Taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun tespit edilmesi
- Taraflardan birinin arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirmesi
- Taraflardan birinin ölümü ya da iflası
- Tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi
Uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olmadığı ortaya çıkarsa ve bu sebeple arabuluculuk faaliyeti sona erdirilirse, sonradan ortaya çıkan bu durumla ilgili olarak arabulucunun herhangi bir kusuru yoksa arabulucu yine belirlenen ücretin tamamına hak kazanır.
ÜCRET MİKTARI
- Aile Hukuku ile ilgili, İşçi-İşveren uyuşmazlıklarında ve Tüketici uyuşmazlıklarında;
- 2 kişinin taraf olduğu hallerde bir saatlik ücret taraf başına 170,00 TL’dir.
- 3-5 kişinin taraf olması durumunda bir saatlik ücret 360,00 TL’dir.
- 6-10 kişinin taraf olması durumunda bir saatlik ücret 380,00 TL’dir.
- 11 ve daha fazla kişinin taraf olduğu durumlarda ise ücret 400,00 TL’dir.
- Ticari uyuşmazlıklarda;
- 2 kişinin taraf olduğu hallerde bir saatlik ücret taraf başına 330,00 TL’dir.
- 3-5 kişinin taraf olması durumunda bir saatlik ücret 680,00 TL’dir.
- 6-10 kişinin taraf olması durumunda bir saatlik ücret 700,00 TL’dir.
- 11 ve daha fazla kişinin taraf olduğu durumlarda ise ücret 720,00 TL’dir.
- Diğer uyuşmazlıklarda ise taraf başına;
- 2 kişinin taraf olduğu hallerde bir saatlik ücret taraf başına 205,00 TL’dir.
- 3-5 kişinin taraf olması durumunda bir saatlik ücret 430,00 TL’dir.
- 6-10 kişinin taraf olması durumunda bir saatlik ücret 450,00 TL’dir.
- 11 ve daha fazla kişinin taraf olduğu durumlarda ise ücret 470,00 TL’dir.
- Konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen hukuki uyuşmazlıklarda
Üzerinde anlaşılan miktarın;
- İlk 35.000,00 TL’si için;
- Bir arabulucu görev yaparsa %6
- Birden fazla arabulucu görev yaparsa %9dur.
- Sonra gelen 45.000,00 TL’si için;
- Bir arabulucu görev yaparsa %5
- Birden fazla arabulucu görev yaparsa %7,5tur.
- Sonra gelen 80.000,00 TL’si için;
Bir arabulucu görev yaparsa %4
Birden fazla arabulucu görev yaparsa %6
dır.
- Sonra gelen 240.000,00 TL’si için
Bir arabulucu görev yaparsa %3
Birden fazla arabulucu görev yaparsa %4,5
tur.
- Sonra gelen 600.000,00 TL’si için;
Bir arabulucu görev yaparsa %2
Birden fazla arabulucu görev yaparsa %3
tür.
- Sonra gelen 750.000.00 TL’si için;
Bir arabulucu görev yaparsa %1,5
Birden fazla arabulucu görev yaparsa %2,5
tur.
- Sonra gelen 1.250.000,00 TL’si için;
Bir arabulucu görev yaparsa %1
Birden fazla arabulucu görev yaparsa %1,5
tur.
- 3.000.000,00 TL’den yukarısı için ;
Bir arabulucu görev yaparsa %0,5
Birden fazla arabulucu görev yaparsa %1dir.